Ελλάς-200: Δια της βίας «ανασύνταξη»

1. Διακόσια χρόνια: «επαναπροσδιορισμός» με τα μάτια του εθνικισμού και του νεοφιλελευθερισμού

Το 2021 είναι, ως γνωστόν, η διακοσιοστή επέτειος της Ελληνικής Επανάστασης και η κυβέρνηση, όπως είχε προαναγγείλει, στοχεύει σε μια μεγάλη εκστρατεία «επαναπροσδιορισμού της ταυτότητας» (και της εικόνας) του ελληνικού κράτους στο εσωτερικό της χώρας και το εξωτερικό: «Rebranding Greece». Ο πρωθυπουργός, σε συνέντευξή του στην Καθημερινή ήδη στις 30/6/2019 είχε διακηρύξει: «Το 2021 θα ξανασυστήσουμε την Ελλάδα», για να διευκρινίσει στη συνέχεια: «Έχει ήδη γίνει προεργασία από το επιτελείο μου και στόχος μας είναι το 2021 να είναι μια χρονιά γιορτής για όλο τον ελληνισμό. Θα διοργανωθούν εκδηλώσεις όχι μόνον στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό με κεντρικό στόχο να ξανασυστήσουμε μια αναγεννημένη και φωτεινή Ελλάδα σε όλον τον κόσμο».

Η εκστρατεία αυτή αναγγέλθηκε ότι στηρίζεται σε δύο πυλώνες. Αφενός στην Επιτροπή «Ελλάδα 2021», στην οποία Πρόεδρος ορίστηκε η διαχρονικά χρήσιμη Γιάννα Αγγελοπούλου, για τον εορτασμό της διακοσιοστής επετείου, και αφετέρου στη Συμβουλευτική Επιτροπή «Δημιουργικού» του Πρωθυπουργού, στην οποία προΐστατο ο Steve Vranakis, που ανέλαβε τη θέση του «Επικεφαλής δημιουργικού» (Chief Creative Officer) στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο Vranakis και οι συνεργάτες του προβλήθηκαν ως «ένα επιτυχημένο μείγμα νέων επαγγελματιών και έμπειρων ειδικών» και ο ίδιος ως ο άνθρωπος που «θα συμβάλει στο re-branding της Ελλάδας στο εξωτερικό σε συνεργασία με το Υπ. Εξωτερικών και το EnterpriseGreece καθώς και στο σχεδιασμό, την υλοποίηση και προώθηση περισσότερων καινοτόμων εφαρμογών στις δημόσιες πολιτικές της χώρας».¹

Δεν χρειάστηκε να περιμένουμε πολύ για να αντιληφθούμε πώς κατανοεί η κυβέρνηση και οι συν αυτή το «RebrandingGreece».

Η Επιτροπή «Ελλάδα 2021» έδωσε σαφές δείγμα γραφής για το πώς αντιλαμβάνεται την «κληρονομιά» του 1821 με το βίντεο που κυκλοφόρησε τον Οκτώβριο 2020 στο Καλλιμάρμαρο, με μουσική υπόκρουση το «ελληνομπαρόκ» άσμα «Ας κρατήσουν οι χοροί»: χλαμύδες, ράσα, ανάδελφον έθνος και πολεμική αρετή των Ελλήνων φαίνεται να αποτελεί το πλαίσιο που η κυβέρνηση και η «Επιτροπή» επιφυλάσσουν για το εσωτερικό της χώρας. Η Γιάννα Αγγελοπούλου θα εξηγήσει για όσους δεν κατάλαβαν: «Σε αυτά τα 200 χρόνια, η “σύναξή” μας ξεδιπλώθηκε, μεγάλωσε. Ο “δεσμός μας πύκνωσε”. Πολλές φορές πέσαμε αλλά ξανασηκωθήκαμε και “οι παρέες μας συνέχισαν να γράφουν ιστορία”. Το 2021 κοιτάζουμε μπροστά. Σμίγουμε “τις παλιές και τις αναμμένες τροχιές” μας με ένα φωτεινό και αισιόδοξο μέλλον. Γιατί το ταξίδι των Ελλήνων συνεχίζεται. Ας κρατήσουν οι χοροί λοιπόν!»² Σκοπός φαίνεται να είναι, λοιπόν, «η δημιουργία ατμοσφαίρας εθνικής ανατάσεως μεταξύ του λαού της χώρας», όπως υποστήριζε και σχετική κυβερνητική εγκύκλιος για τον εορτασμό της 150^ής επετείου του 1821. Και εφόσον η προτροπή είναι «ας κρατήσουν οι χοροί!», γιατί να μην υιοθετηθεί και ένα μέτρο αντίστοιχο με εκείνο που όριζε η εγκύκλιος υπ. αριθμ. 2285 της 28/12/1970: «οι μεγαφωνικές εγκαταστάσεις των σχολείων να μεταδίδουν εθνικά και δημοτικά τραγούδια όλη τη διάρκεια της χρονιάς πριν από την έναρξη των μαθημάτων, κατά τα διαλείμματα και μετά τη λήξη των μαθημάτων».³

Όσο για την Συμβουλευτική Επιτροπή «Δημιουργικού» αυτή «ολοκλήρωσε τη θητεία της» μέσα σε ένα μόλις χρόνο! Κυβερνητική ανακοίνωση με ημερομηνία 1/12/2020 μας πληροφορεί: «Η ελληνική κυβέρνηση ευχαριστεί τον κ. Vranakis για την εξαιρετικά πολύτιμη προσφορά του, ο οποίος αφήνοντας την υψηλόβαθμη θέση του στην Google ως Executive CreativeDirector και επικεφαλής του Google CreativeLab, υπηρέτησε την πατρίδα μας τόσο ως επικεφαλής του RepositioningGreece όσο και με την ενεργό συμμετοχή του σε άλλα σημαντικά έργα, όπως μεταξύ άλλων […] το προωθητικό βίντεο για τον ιστότοπο gov.gr».⁴ Άνθρακες ο θησαυρός, λοιπόν, εκτός εάν κάποιος θεωρεί «rebranding» και «repositioning» της χώρας το «προωθητικό» βιντεάκι «Ξεκινάμε! Gov.gr» που ανέβασε η κυβέρνηση στο youtube!⁵

Γίνεται για άλλη μια φορά φανερό ότι η νεοφιλελεύθερη αντίληψη συγχέει τον αναστοχασμό στο παρελθόν και το παρόν της κοινωνίας με τη διαφήμιση και την «τοποθέτηση προϊόντων» στην αγορά!

2. Η πανδημία, η καραντίνα, η «ατομική ευθύνη» και η κοινωνική πολιτική

Πέρα όμως από τις ιδεολογικές πομφόλυγες (που σκάνε πριν της ώρας τους), η πραγματικότητα της πανδημίας και το παρατεταμένο δεύτερο lockdown έχει αλλάξει το τοπίο στη χώρα. Η κυβέρνηση έχασε άλλο ένα προπαγανδιστικό χαρτί, τον ισχυρισμό ότι τα «καταφέραμε» καλύτερα από τις περισσότερες χώρες στο να «περιορίσουμε» την πανδημία, «επιτυχία» την οποία πίστωνε στον εαυτό της πριν το καλοκαίρι. Τώρα, αφενός μέμφεται τους πολίτες για «έλλειψη ατομικής ευθύνης» και αφετέρου εκμεταλλεύεται τις ζοφερές συνθήκες που έχουν διαμορφωθεί για να προωθήσει μια ακραία συντηρητική ατζέντα.

Το αφήγημα της «ατομικής ευθύνης» έρχεται όμως να διαψεύσει η διασπορά της πανδημίας στο εσωτερικό της χώρας. Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα: λόγω της εκθετικής διασποράς της πανδημίας στη Δυτική Αττική (σε Ασπρόπυργο, Ελευσίνα και Μάνδρα), παρά τα μέτρα, η κυβέρνηση αποφάσισε στις 16/12/2020 να αυστηροποιήσει το lockdown στην περιοχή, και ο Υπουργός Προ.Πο., θέλοντας να «πατάξει» την έλλειψη «ατομικής ευθύνης» έσπευσε να δηλώσει: «Κανείς δεν μπορεί να κάνει του κεφαλιού του. […] Σε αντίθετη περίπτωση θα σφραγισθούν οι περιοχές, ακόμη και σπίτι – σπίτι». Όμως, το αυστηρό lockdown και οι λεονταρισμοί του υπουργού υπήρξαν η αφορμή για να ενημερωθεί η ευρύτερη κοινή γνώμη για τις αιτίες και τις εστίες που πυροδοτούν την έξαρση της πανδημίας, που οι «ειδικοί» πάντα απέδιδαν στην «ατομική ευθύνη» και δευτερευόντως στον τουρισμό: οι αιτίες δεν είναι άλλες, λοιπόν, από την εργοδοτική ασυδοσία και την καταστρατήγηση των όποιων μέτρων προστασίας στον βωμό της επιχειρηματικής κερδοφορίας, με παράλληλη απουσία της οποιασδήποτε σοβαρής κρατικής παρέμβασης· και οι εστίες είναι ακριβώς οι μεγάλες παραγωγικές μονάδες που είναι συγκεντρωμένες στην περιοχή.

Τόσο στη Θεσσαλονίκη όσο και στη Δυτική Αττική είχαν υπάρξει προειδοποιήσεις για την έξαρση της πανδημίας από την ασυδοσία μεγάλης μερίδας της «επιχειρηματικότητας», αλλά η κυβέρνηση κώφευε. Ήδη στις 4/11/2020 ο Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής Ελευθέριος Κοσμόπουλος είχε απευθύνει προς τον Υπουργό Υγείας «αίτημα διάθεσης κινητών μονάδων ελέγχου covid-19 λόγω αυξημένων κρουσμάτων στην Περιφερειακή Ενότητα Δυτικής Αττικής».⁶ Την ίδια στιγμή, το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ επισήμαινε ότι «εργοστάσια που βρίσκονταν σε αναστολή, δούλευαν κανονικά και η εντολή προς τους εργάτες ήταν “αν φανεί ελεγκτής, ανεβείτε στην ταράτσα”», ⁷ και ότι η κατάσταση αυτή είχε την ανοχή της κυβέρνησης, η οποία αγνοούσε τις παρεμβάσεις των συνδικάτων που έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου.

Όπως δήλωσε ο Λεωνίδας Γραμματικός, μέλος της Κεντρικής Διοίκησης του Συνδικάτου Μετάλλου Αττικής και της Διοίκησης του Εργατικού Κέντρου Ελευσίνας – Δυτικής Αττικής: «Σε κάθε εργοστάσιο, κριτήριο για το πώς και ποια μέτρα θα εφαρμοστούν είναι η διασφάλιση των κερδών του επιχειρηματία. […] Αξιοποιήσαμε διάφορες μορφές, περιοδείες σε χώρους δουλειάς, εξορμήσεις στις πύλες των εργοστασίων, συνελεύσεις με εργαζόμενους μέσα στα εργοστάσια, εξορμήσεις σε κόμβους, ώστε κανένας εργαζόμενος να μη μείνει ανενημέρωτος […]. Πρωτοβουλίες που κορυφώθηκαν με την απεργία στις 26/11». Και ο Γιάννης Παπαδάς, πρόεδρος του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων και Εμποροϋπαλλήλων Δυτικής Αττικής, εξηγεί: «Στη Δυτική Αττική συγκεντρώνεται το μεγαλύτερο κομμάτι της αποθήκευσης και μεταφοράς που εξυπηρετεί όλη τη χώρα. Αυτό σημαίνει ότι εκατοντάδες αποθήκες (logistics, μεταφορικές, αποθήκες σούπερ μάρκετ) λειτουργούν σε ακτίνα λίγων χιλιομέτρων. Χιλιάδες εργαζόμενοι έρχονται καθημερινά από όλη την Αττική και συγκεντρώνονται στους χώρους δουλειάς της περιοχής. […] Η εργοδοσία κουνάει στους εργαζόμενους το δάχτυλο, όπως και η κυβέρνηση, για την “ατομική ευθύνη”, χωρίς να λαμβάνει μέτρα για τα προβλήματα που η ίδια δημιουργεί. […] Εργαζόμενοι που δουλεύουν ο ένας πάνω στον άλλον, ασφυκτικά γεμάτα εταιρικά πούλμαν να μεταφέρουν εργαζόμενους (όπου υπάρχουν) ή εργαζόμενοι να στοιβάζονται στα ΜΜΜ, κ.ά. Σε πολλές περιπτώσεις οι εργοδότες κρύβουν επιβεβαιωμένα κρούσματα ή οι διευθυντές των αποθηκών “το παίζουν” γιατροί. […] Σε μεγάλες αποθήκες σούπερ μάρκετ της περιοχής, οι εργαζόμενοι καταγγέλλουν πιθανά κρούσματα και η εταιρεία όχι απλά δεν κάνει προληπτικούς ελέγχους, αλλά έρχονται οι διευθυντές και κάνουν διάγνωση (!), λέγοντας ότι “είναι απλά μια ίωση”. Δεν επιτρέπουν να μείνουν καν προληπτικά στο σπίτι, επειδή “έχει πολλή δουλειά”! […] Σε μεγάλη αποθήκη της περιοχής, ο φύλακας ήταν θετικός και οι υπόλοιποι εργαζόμενοι ενημερώθηκαν από τον ίδιο αφού γύρισε από την καραντίνα!».⁸

Παρά τις καταγγελίες, δεν ακούσαμε βέβαια για πρόστιμα σε επιχειρήσεις που δεν τηρούν τα μέτρα ασφαλείας. Γίνεται προφανές ότι το βασικό κριτήριο της κυβέρνησης στη συγκυρία της πανδημίας είναι η προστασία των κερδών του κεφαλαίου, με κόστος την υγεία των εργαζομένων που πλήττονται από τα πλημμελή μέτρα προστασίας και την έξαρση της πανδημίας στους μεγάλους χώρους δουλειάς και τα μέσα μαζικής μεταφοράς. Βεβιασμένα μέτρα, διανθισμένα με τζάμπα απειλές για τους «ανεύθυνους», λαμβάνονται μόνο όταν η κατάσταση φτάνει στο απροχώρητο.

Οι προθέσεις της κυβέρνησης είναι δεδομένες: δεν θα επιτάξει τα ιδιωτικά διαγνωστικά κέντρα για να γίνονται μαζικοί δωρεάν εργαστηριακοί έλεγχοι· δεν θα οργανώσει ανθρώπινες δομές επιδημιολογικής προστασίας για όσους νοσούν με ήπια συμπτώματα ή είναι ασυμπτωματικοί, π.χ. δεσμεύοντας ξενοδοχεία για την παραμονή τους, ώστε να αποφευχθεί η εξάπλωση της επιδημίας· δεν θα αυξήσει τα δρομολόγια των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς για να μειώσει τον επικίνδυνο συνωστισμό· δεν θα αυξήσει το μόνιμο προσωπικό του Εθνικού Συστήματος Υγείας…

Και δεν κρύβει αυτές τις προθέσεις της. Από την Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού για το 2021, ο οποίος ψηφίστηκε από το κυβερνητικό κόμμα στις 15/12/2020, μαθαίνουμε ότι οι δαπάνες του Υπουργείου Υγείας θα μειωθούν από 4.829 το 2020 σε 4.257 εκατ. ευρώ το 2021, ήτοι κατά σχεδόν 12%.

Τη στιγμή που οι ελλείψεις σε μόνιμο προσωπικό, σε συγκεκριμένες ιατρικές ειδικότητες και σε εξοπλισμό είναι περισσότερο από προφανείς, η κυβέρνηση επανεκκινεί το «πρόγραμμά της» για διάλυση και ιδιωτικοποίηση της δημόσιας υγείας και του ασφαλιστικού συστήματος. Στη συζήτηση για τον Προϋπολογισμό του 2021 ο εισηγητής της πλειοψηφίας Μπ. Παπαδημητρίου δήλωσε: «Οι πολίτες πληρώνουν, κάθε χρόνο, γύρω στα 15 δισ. μέσω εισφορών, φόρων και απευθείας από το εισόδημά τους. Με αυτό το ποσό, αν τα νοσοκομεία μας γίνουν αυτόνομα αλλά και υπεύθυνα της οικονομικής και ιατρικής διαχείρισης, αν τιμολογηθούν σωστά οι υπηρεσίες και τα υλικά και αν βεβαίως αναπτυχθεί η ιδιωτική ασφάλιση, η οποία σήμερα πληρώνει μόλις το 4, 5% αυτής της δαπάνης, η δημόσια υγεία θα κόστιζε λιγότερα στον πολίτη και θα του προσέφερε περισσότερα!» Κι ενώ ψαλιδίζεται και πάλι το επίδομα που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι όταν λόγω του lockdown τίθενται σε αναστολή, από τα 800 ευρώ που ίσχυε προηγουμένως σε 534 ευρώ το μήνα το μέγιστο, η Εισηγητική Έκθεση του Προϋπολογισμού προβλέπει αύξηση των εσόδων από ιδιωτικοποιήσεις κατά 3.000%, από 58, 5 εκατ. ευρώ το 2020 σε 1.790 εκατ. ευρώ το 2021!

Για την κυβέρνηση, η πανδημία αποτέλεσε ένα βολικό άλλοθι για τη νομοθέτηση σειράς αντεργατικών και αντιεκπαιδευτικών ρυθμίσεων.

3. Στρατοκρατία και αστυνομοκρατία: η κορωνίδα της «αριστείας»

Η κυβέρνηση δεν απαξιώνει, βέβαια, τον δημόσιο τομέα συνολικά, κάθε άλλο! Σχεδιάζει αντίθετα μια τεράστια αύξηση της χρηματοδότησης και του μεγέθους των κατασταλτικών κλάδων του κρατικού μηχανισμού.

Οι δαπάνες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας προβλέπεται να αυξηθούν μεταξύ 2020 και 2021 από 3, 921 σε 5, 496 εκατ. ευρώ, ήτοι κατά 40%. Επιχείρημα για αυτό είναι, για άλλη μια φορά, η «τουρκική απειλή».⁹

Ας υπενθυμίσουμε, λοιπόν, τα στοιχειώδη: όπως εξηγήσαμε αναλυτικά στο Editorial του προηγούμενου τεύχους, 153, των Θέσεων, αλλά και σε μελέτες που δημοσιεύθηκαν σε διάφορα τεύχη του περιοδικού, οι ελληνοτουρκικές διαφορές δεν θα λυθούν με πόλεμο (πολύ περισσότερο με «πόλεμο σώμα με σώμα»). Αυτή η εκδοχή αποκλείεται εντελώς. Είτε οι διαφορές αυτές θα διαιωνίζονται με εκατέρωθεν «επιθετικότητες», όπως συμβαίνει επί τόσες δεκαετίες – κάτι που είναι το πιθανότερο καθόσον ευνοεί την αστική ηγεμονία που στηρίζεται στον εθνικισμό και τον φόβο και στις δύο χώρες – είτε θα διευθετηθούν από κάποιο διεθνές διαμεσολαβητικό σώμα, στο οποίο αμφότερες οι χώρες θα προσφύγουν. Η στρατιωτική μηχανή αποτελεί δομικό στοιχείο της καπιταλιστικής ταξικής κυριαρχίας σε όλες τις χώρες (στη Δανία, στην Ολλανδία, στην Πορτογαλία κ.ο.κ.) για λόγους αφενός εσωτερικούς (απέναντι στην ταξική αντίσταση και στο ενδεχόμενο της κοινωνικής ανατροπής) και αφετέρου διεθνείς: διεθνείς επεμβάσεις της δυτικής ιμπεριαλιστικής συμμαχίας – στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ αλλά και ευρύτερα.

Οι στρατιωτικές δαπάνες στην Ελλάδα είναι ήδη υπέρογκες, αντιστοιχούσαν το 2020 στο 2, 58% του ΑΕΠ, που αποτελεί τη δεύτερη ψηλότερη «επίδοση» μετά τις ΗΠΑ (3, 87% του ΑΕΠ το 2020) μεταξύ των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ. Προβλέπεται δε να ξεπεράσουν το 3, 4% του ΑΕΠ το 2021. Αυτές οι στρατιωτικές δαπάνες δεν αφορούν μόνο το μέγεθος των εξοπλισμών, αλλά κυρίως το μέγεθος και τις δαπάνες του προσωπικού. Οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις απαρτίζονται από 80 χιλιάδες μόνιμους ένστολους και στους 3 κλάδους, και 35 χιλιάδες στρατευμένους εννεάμηνης θητείας.¹⁰ Με την αύξηση της θητείας σε δώδεκα μήνες ο αριθμός των στρατευμένων θα αυξηθεί σε 45 χιλιάδες. Παράλληλα, ο αριθμός των μονίμων στρατιωτικών θα αυξηθεί άμεσα με την πρόσληψη 6 χιλιάδων μονίμων οπλιτών.¹¹ Το 2021 ο συνολικός αριθμός του ένστολου προσωπικού των ενόπλων δυνάμεων θα φτάσει έτσι τις 131 χιλιάδες, ή το 1, 22% του πληθυσμού της χώρας. Το ποσοστό αυτό είναι το ψηλότερο στις χώρες του ΝΑΤΟ, τριπλάσιο από εκείνο των ΗΠΑ (1.388.103 ένστολοι σε 328 εκατ. πληθυσμό) και της Τουρκίας (355.200 ένστολοι σε 83 εκατ. πληθυσμό), που κυμαίνεται γύρω στο 0, 4%. Είναι χαρακτηριστικό ότι το προσωπικό των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων φθάνει στο 88% του αντίστοιχου της Βρετανίας (148.500 ένστολοι), με πληθυσμό 66, 7 εκατομμύρια. Δεν μας εκπλήσσει βέβαια που η τεράστια αύξηση των κρατικών δαπανών δεν φαίνεται να ενοχλεί μεγάλη μερίδα των Ελλήνων, ούτε ότι στη Βουλή καταψηφίστηκαν μόνο από το ΚΚΕ. Εδώ στις ΗΠΑ τουλάχιστον 50 εκατομμύρια πολίτες πιστεύουν ότι τις εκλογές κέρδισε ο Τραμπ, να μην πιστεύει κι ένα κάποιο ποσοστό Ελλήνων ότι επίκειται (ή αποτρέπεται με την αύξηση του ένστολου προσωπικού) ο ελληνοτουρκικός πόλεμος;

Όμως αριθμητικά διογκωμένοι για το μέγεθος της χώρας είναι και οι άλλοι ένστολοι κατασταλτικοί κλάδοι του κράτους και πρώτα απ’ όλα η αστυνομία. Η κυβέρνηση σκοπεύει, όμως, να τους αυξήσει περαιτέρω: ανακοίνωσε ήδη την αύξηση του προσωπικού του λιμενικού σώματος από 8.000 σε 9.500 άτομα¹² και την πρόσληψη 2.200 αστυνομικών για τη «φύλαξη» των Πανεπιστημίων, τη στιγμή που οι κρατικές δαπάνες για την εκπαίδευση παραμένουν καθηλωμένες – και η τριτοβάθμια εκπαίδευση απαξιώνεται, καθώς οι τίτλοι των αποφοίτων ΙΕΚ εξομοιώνονται με εκείνους των Πανεπιστημίων. Κι αυτό ενώ, ήδη την περίοδο 2016-18, με σχεδόν 500 αστυνομικούς ανά εκατό χιλιάδες κατοίκους, η Ελλάδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση μετά την Κύπρο στην ΕΕ ως προς την «αστυνομοκρατία».¹³

Και βεβαίως μια τέτοια κυβέρνηση «αρίστων», όπως η σημερινή, σε καμία περίπτωση δεν θα μπορούσε να αφήνει μια τόσο μεγάλη αστυνομία να «κάθεται αργή». Έτσι εξηγείται το όργιο ξυλοδαρμών, αναίτιων προσαγωγών και συλλήψεων σε περιπτώσεις διαμαρτυριών στις οποίες τηρούνται όλα τα απαραίτητα μέτρα υγειονομικής προστασίας, όπως για παράδειγμα οι 11 συλλήψεις για τη φεμινιστική διαμαρτυρία ενάντια στη βία κατά των γυναικών και τις γυναικοκτονίες. Μια που κάνουν τα «στραβά μάτια» στους συνωστισμούς στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στην καταστρατήγηση των μέτρων προστασίας των εργαζομένων στους τόπους δουλειάς, ας «δείξουν πυγμή» σε όσους κρατούν ένα πανό τηρώντας τις αποστάσεις. «Αυτό κι αν είναι πανδημία», όπως έγραφε και το σχετικό πανό των φεμινιστριών!

4. Μπορεί η κρατική καταστολή και η λιτότητα να αποδειχθούν «χάρτινες τίγρεις»;

Ο Μάο Τσετούγκ, σε μια «αισιόδοξη συγκυρία» για το κομμουνιστικό κίνημα, είχε υποστηρίξει ότι «ο ιμπεριαλισμός και όλοι οι αντιδραστικοί είναι χάρτινες τίγρεις». Μπορεί εκείνη η αισιοδοξία να μην επιβεβαιώθηκε, όμως ακόμα και σήμερα γίνεται ξανά και ξανά φανερό ότι η κρατική καταστολή και οι αντιδραστικές πολιτικές δεν είναι αήττητες, όταν έχουν απέναντί τους μαζικά κινήματα και ριζοσπαστικές πρωτοβουλίες.

Στο Παρίσι διαδηλώσεις εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων – αλλά επίσης κινητοποιήσεις και σε άλλες πόλεις της Γαλλίας, στο Μπορντό, τη Λιόν, τη Λιλ, το Στρασβούργο, τη Μασσαλία, τη Γκρενόμπλ – ενάντια στον νόμο περί «καθολικής ασφάλειας», που μεταξύ άλλων ποινικοποιεί τη δημοσίευση φωτογραφιών και βίντεο αστυνομικής βίας, οδήγησαν τη γαλλική κυβέρνηση σε αναδίπλωση, ενώ αυτές ακριβώς οι μαζικές κινητοποιήσεις επέτρεψαν τη ντε φάκτο συνέχιση της δημοσιοποίησης εικόνων αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας.¹⁴ «Περισσότεροι γιατροί και όχι αστυνομικοί!» είναι το αίτημα που μορφοποίησε το κίνημα. Αίτημα καθολικό στην παρούσα συγκυρία, όχι μόνο για τη Γαλλία αλλά και για την Ελλάδα και για κάθε χώρα!

Στην Ελλάδα, κείμενο ενάντια στην απαγόρευση των συγκεντρώσεων στην επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, που υπογράφηκε από τους βουλευτές του ΚΚΕ, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΜΕΡΑ25, συγκέντρωσε πολλές χιλιάδες υπογραφές, κάνοντας σαφή την απομόνωση της κυβερνητικής «προληπτικής καταστολής». Στην Αθήνα, το πρωί της 17^ης Νοέμβρη, η μαζική διαδήλωση του ΚΚΕ στην αμερικανική πρεσβεία, με τήρηση των απαραίτητων υγειονομικών μέτρων, έσπασε την κυβερνητική απαγόρευση και, με τη μαζικότητά της, δεν άφησε περιθώρια στην κρατική καταστολή (που εκτονώθηκε σε μικρότερες ομάδες και μεμονωμένα άτομα). Το ίδιο συνέβη νωρίς το απόγευμα της ίδιας μέρας, όταν η κινητοποίηση του ΚΚΕ και του ΠΑΜΕ συνάντησε στα Προπύλαια του Πανεπιστημίου άλλες ανάλογες κινητοποιήσεις.¹⁵ Μάλιστα, στις 23/12/2020 ο δικηγόρος Κώστας Παπαδάκης επισήμανε ότι εσκεμμένα αποσιωπήθηκε η εισήγηση της «Επιτροπής για την προστασία της Δημόσιας Υγείας», με ημερομηνία 4/11/2020, στην οποία η Επιτροπή «δεν εισηγείται καμία απαγόρευση υπαίθριων συναθροίσεων», και δόθηκε με μεγάλη καθυστέρηση στη δημοσιότητα «όχι βέβαια από την κυβέρνηση η την ΕΛ.ΑΣ (αυτών ο ζήλος εξαντλείται σε ζητήματα καταστολής, αλλά δεν εκτείνεται σε θέματα διαφάνειας) αλλά προφανώς από διαδίκους που προσέφυγαν στο ΣτΕ εναντίον της».¹⁶ Η αστυνομική τρομοκρατία αποκαλύπτεται και απονομιμοποιείται.

Στην Κύπρο, η απαξίωση των πολιτικών του αυταρχισμού και της λιτότητας οδήγησε στις 17/12/2020 στην καταψήφιση, με 29 έναντι 25 ψήφων, του κρατικού προϋπολογισμού, για πρώτη φορά στην εξηντάχρονη ιστορία της χώρας. Στην ομιλία του στην κυπριακή Βουλή, ο Ά. Κυπριανού, Γ.Γ. της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, περιέγραψε ως εξής την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα, που δεν είναι διαφορετική από εκείνην σε ολόκληρη την Ευρώπη της λιτότητας και της καταστολής: «Σε μια εποχή που οι συντάξεις καταβαραθρώθηκαν στα 500 και 400 ευρώ, που οι μισθοί φτάνουν στην καλύτερη περίπτωση τα 1000 ευρώ, η Κυβέρνηση Αναστασιάδη-Συναγερμού έκρινε ότι κρατικές δομές προστασίας και στήριξης παιδιών και ηλικιωμένων έπρεπε να κλείσουν ή να παραδοθούν αλλού».¹⁷

Η αντίσταση στη λιτότητα και την καταστολή δεν έχει απλώς «αποτρεπτικό» χαρακτήρα. Σε ένα διαφορετικό συσχετισμό κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων, το αίτημα «περισσότεροι γιατροί και όχι αστυνομικοί!» μπορεί να γίνει πράξη. Αυτό αποδεικνύουν οι εξελίξεις στην Αργεντινή: παρά τη σφοδρή αντίθεση της Δεξιάς και των Ενώσεων Βιομηχάνων, η Γερουσία της Αργεντινής επικύρωσε στις 5 Δεκεμβρίου 2020 το νομοσχέδιο που είχε εγκρίνει λίγες μέρες πριν η Βουλή, με το οποίο επιβάλλεται έκτακτος φόρος σε δώδεκα χιλιάδες κατόχους μεγάλης περιουσίας, από τον οποίο θα εισρεύσουν στα δημόσια ταμεία περίπου τρία δισεκατομμύρια δολάρια, για την ενίσχυση του συστήματος υγείας,  των κοινωνικών επιδομάτων, των φοιτητών και συγκεκριμένων κατηγοριών επιχειρήσεων.

Η στρατηγική ανατροπής του καπιταλισμού, η στρατηγική για τον κομμουνισμό, μπορεί να γίνει πλειοψηφική μέσα ακριβώς από την αντίσταση στην κρατική βία και καταστολή, μέσα από την πίεση των μαζικών κινητοποιήσεων για την επιβολή μέτρων κοινωνικής προστασίας για την πλειοψηφία, μέσα από την αναδιανομή πλούτου, εισοδήματος και ισχύος από τα πάνω προς τα κάτω.