«Όσο απομονώνεται η κυβέρνηση από το λαό, τόσο πιο σπασμωδικά αντιδρά»

Συνέντευξη στη Δέσποινα Παπαγεωργίου

1. Σε μια περίοδο που ο χρηματιστικοποιημένος καπιταλισμός «ανοίγει σαμπάνιες» και με το χρέος χωρών της Ευρώπης, ο ΟΗΕ, σε ένα ιστορικό ψήφισμά του στις 9 Σεπτεμβρίου, άνοιξε τον δρόμο για ένα νομικό πλαίσιο που θα διασφαλίζει τη μεγαλύτερη προστασία χρεοκοπημένων και υπερχρεωμένων κρατών από τους διεθνείς κερδοσκόπους, και ιδιαίτερα τα πιο επιθετικά funds, τα αποκαλούμενα και επενδυτικά ταμεία-γύπες, αναγνωρίζοντας και το δικαίωμά τους να λαμβάνουν αποφάσεις για αναδιάρθρωση χωρίς έξωθεν πιέσεις. Σε αυτό το ψήφισμα, που εγκρίθηκε με 124 ψήφους υπέρ, η Ελλάδα απείχε (μαζί με τις περισσότερες χώρες της ΕΕ). Πώς θα το σχολιάζατε;

Η Αργεντινή ήρθε σε συνεννόηση με τους κύριους δανειστές της, που είναι ταυτόχρονα βασικοί παίκτες του χρηματοπιστωτικού τομέα (μεταξύ άλλων οι μεγαλύτερες βορειοαμερικανικές τράπεζες) και κατείχαν περισσότερο από το 80% του χρέους της. Συμφωνήθηκε μια γενναία απομείωση του δημόσιου χρέους. Η συμφωνία αυτή δεν επικυρώθηκε, διότι αρνήθηκαν να την αποδεχτούν τα λεγόμενα «αρπαχτικά ταμεία», δηλαδή κερδοσκοπικά σχήματα που είχαν αγοράσει ομόλογα Αργεντινής σε χαμηλές τιμές από τη δευτερογενή αγορά και επιδίωκαν υπερκέρδη. Τι θα συμβεί στο μέλλον είναι άδηλο, μάλιστα κυκλοφόρησε η πληροφορία ότι J.P. Morgan, που ανήκει στις τράπεζες που έχουν συμφωνήσει στο κούρεμα του χρέους, ξεκίνησε διαπραγματεύσεις με ορισμένα από τα «αρπακτικά ταμεία», για να αγοράσει τα αργεντίνικα ομόλογα που κατέχουν. Σε κάθε περίπτωση η Αργεντινή δεν «καταστράφηκε», αναβλήθηκε απλώς η ομαλή επανένταξή της στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Με τη στάση της αναφορικά με το ψήφισμα του ΟΗΕ, η ελληνική κυβέρνηση έδειξε για μια ακόμα φορά ότι τάσσεται με τα συμφέροντα των πιο κερδοσκοπικών μερίδων της ολιγαρχίας, των «αρπακτικών» που τρέφονται με το αίμα και τις σάρκες της κοινωνικής πλειοψηφίας.

2. Κι ενώ η Ελλάδα δεν ψηφίζει ούτε υπέρ των συμφερόντων της στον ΟΗΕ, σε μια είδηση που πέρασε «στα ψιλά» αποκαλύπτεται ότι οι τραπεζίτες, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, αύξησαν τον Ιούλιο το περιθώριο κέρδους τους, μειώνοντας το επιτόκιο καταθέσεων και αυξάνοντας το επιτόκιο χορηγήσεων – ανεβάζοντας δηλαδή το επιτοκιακό περιθώριο κατά 0, 24%, στο 3, 91%. Όταν ο Ρούσβελτ εφάρμοσε το Νιου Ντιλ, το οποίο συχνά επικαλείται και ο Αλέξης Τσίπρας, κι έλεγε στους πλούσιους «δώστε το καπέλο σας, για να μη χάσετε το κεφάλι σας», το σύστημα διέφερε πολύ από τον σημερινό χρηματιστικοποιημένο καπιταλισμό. Σκοπεύει ο ΣΥΡΙΖΑ να ελέγξει τις τράπεζες και, αν ναι, πώς;

Το σύστημα δεν διέφερε πολύ. Οι χρηματαγορές είχαν και τότε απελευθερωθεί. Να μην ξεχνάμε άλλωστε ότι κάθε μεγάλη επιχείρηση είναι ταυτόχρονα οι εγκαταστάσεις παραγωγής της, αλλά και οι μετοχές της, που γίνονται αντικείμενο διαπραγμάτευσης στη χρηματοπιστωτική σφαίρα. Κάθε μεγάλη επιχείρηση δανείζεται από τις τράπεζες, αλλά και άμεσα από τις αγορές, εκδίδοντας εταιρικά ομόλογα. Η πολιτική του Ρούσβελτ άλλαξε τον τρόπο λειτουργίας του συστήματος, με μέτρα που περιόριζαν την αχαλίνωτη εξουσία της ολιγαρχίας και της τραπεζοκρατίας. Το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφές: Οι τράπεζες θα τεθούν υπό δημόσιο έλεγχο, καθώς το κράτος θα ασκήσει τα δικαιώματα που απορρέουν από την κατοχή του πλειοψηφικού πακέτου των τραπεζικών μετοχών. Άμεσος στόχος είναι η ρύθμιση του ιδιωτικού χρέους με κοινωνικά και αναπτυξιακά κριτήρια, η νέα σεισάχθεια. Θα δημιουργηθεί παράλληλα ένας μη-συστημικός τραπεζικός τομέας, με την ίδρυση αναπτυξιακής τράπεζας και χρηματοδοτικών εργαλείων ειδικού σκοπού.

3. Σε συνέντευξή σας στο Mega, διατυπώσατε την πρόβλεψη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορέσει μέσα σε λίγους μήνες να εντοπίσει το 50% της φοροδιαφυγής, με πρωταρχικό στόχο τη μεγάλη φοροδιαφυγή. Σύμφωνα με δημοσιεύματα μετά τις εξαγγελίες Τσίπρα στη ΔΕΘ, ο ΣΥΡΙΖΑ στοχεύει στον έλεγχο της Λίστας Λαγκάρντ, στον έλεγχο εμβασμάτων εξωτερικού και «αμαρτωλών» offshore εταιρειών. Οι offshore εταιρείες όμως, πχ., λειτουργούν ως επί το πλείστον υπό ένα «νομότυπο» «διεθνές» πλαίσιο, ενώ το μεγάλο κεφάλαιο φοροδιαφεύγει και μέσω ενός σύνθετου συστήματος φοροαπαλλαγών (π.χ. για τους διοργανωτές «φιλανθρωπικών» γκαλά) και ευνοούμενο από τις ευκαιρίες που προσφέρει ο «καπιταλισμός-καζίνο». Με ποιο τρόπο ο ΣΥΡΙΖΑ ως κυβέρνηση μπορεί να ανατρέψει μόνος του αυτό το πλαίσιο;

Η Λίστα Λαγκάρντ είναι η κορφή του παγόβουνου που κάνει σαφή την έλλειψη πολιτικής βούλησης των κυβερνώντων να ελέγξουν τη φοροδιαφυγή. Μάλιστα η δήλωση της ίδιας της κας Λαγκάρντ ότι δέχτηκε απειλές για τη ζωή της φωτίζουν το βάθος της διαφθοράς και της διαπλοκής που έχει παγιωθεί στη χώρα μας. Εμείς ουδέποτε ισχυριστήκαμε ότι η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής είναι εύκολη υπόθεση. Είναι μια δύσκολη μάχη για τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας, για να εξασφαλίσουμε τα έσοδα που είναι απαραίτητα για τη στήριξη του κοινωνικού κράτους, μια μάχη την οποία πρέπει να κερδίσουμε. Μάλιστα, η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να έχει γρήγορα αποτελέσματα. Επισκεφτήκαμε το ΣΔΟΕ, είδαμε τις δυνατότητες των νέων τεχνολογιών και των φοροεισπρακτικών μηχανισμών, μιλήσαμε εκτενώς με υπαλλήλους και στελέχη των εφοριών, μελετήσαμε διεξοδικά τη διεθνή εμπειρία. Τα διαφεύγοντα έσοδα του δημοσίου από τις δραστηριότητες αυτές ξεπερνούν, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, τα 10 δις ευρώ ετησίως. Στο Πρόγραμμα που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ γίνεται η τεκμηριωμένη από την έρευνά μας εκτίμηση ότι με την αναδιοργάνωση των υπηρεσιών και το κατάλληλο νομοθετικό πλαίσιο μπορούμε να εξασφαλίσουμε έσοδα τριών δις ευρώ τον πρώτο χρόνο.

4. Είπατε επίσης ότι, αν και πρωταρχικός στόχος θα είναι η μεγάλη φοροδιαφυγή, ωστόσο τα μέτρα θα ληφθούν σε όλες τις κατευθύνσεις. Δεδομένου ότι, για παράδειγμα, το 2012, η φορολογία εργαζομένων (μισθωτών) και συνταξιούχων αυξήθηκε κατά 52%, ενώ το ίδιο έτος οι φόροι που αφορούν στα νομικά πρόσωπα, στα οποία περιλαμβάνονται και πολυεθνικές, μειώθηκε κατά 4 φορές (Νίκος Μπογιόπουλος, Ενικός, 10/10/2013), δεδομένου δηλαδή ότι φορολογείται η φτώχεια, αν ληφθούν μέτρα γενικά για τη φοροδιαφυγή, δεν θα ενταχθούν «στο ίδιο τσουβάλι» όσοι φοροδιαφεύγουν για να αυξήσουν τα υπερκέρδη τους με εκείνους που φοροδιαφεύγουν από αντικειμενική αδυναμία αποπληρωμής χρεών και άδικων φόρων;

Δεν αρκεί η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Χρειάζεται ένα νέο φορολογικό σύστημα, σταθερό, διαφανές και δίκαιο, που να προβλέπει υψηλό αφορολόγητο όριο, έντονη προοδευτικότητα της κλίμακας, και φορολόγηση της μεγάλης περιουσίας. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ότι τα φτωχότερα κλιμάκια θα απαλλαγούν εντελώς ή θα επιβαρυνθούν λίγο, ενώ τα ανώτερα κλιμάκια θα φορολογηθούν περισσότερο, δηλαδή θα ισχύσει η αρχή της φορολογικής δικαιοσύνης: «ο καθένας σύμφωνα με τη φοροδοτική του ικανότητα». Με το νέο αυτό φορολογικό σύστημα, η φοροδιαφυγή «της ανάγκης» (όσων δεν μπορούν να πληρώσουν) θα περιοριστεί σημαντικά.

5. Λίγο μετά την επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στο Άγιο Όρος, ο ΣΥΡΙΖΑ ψήφισε «παρών» σε τροπολογία που κατέθεσαν οι βουλευτές της συγκυβέρνησης και η οποία προβλέπει θεσμοθέτηση αφορολόγητου μέχρι 9.500 ευρώ για τους μοναχούς, ότι στις περιπτώσεις εκμίσθωσης ακινήτων από Ιερές Μονές του Αγίου Όρους, το τέλος χαρτοσήμου των μισθωμάτων αποδίδεται από τον μισθωτή, και κυρίως εξαιρεί από την παρακράτηση και απόδοση φόρου «την Ιερά Κοινότητα, τις Ιερές Μονές του Αγίου Όρους και τα εξαρτήματα αυτών», όταν απασχολούν πρόσωπα για πάσης φύσεως μισθωτή εργασία και στο εξής οι ίδιοι οι μισθωτοί υποχρεούνται στην απόδοση του οφειλόμενου φόρου! Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ταχθεί επανειλημμένως υπέρ της φορολόγησης της εκκλησίας (Το 2008 για παράδειγμα, κατέθετε πρόταση νόμου για την κατάργηση των φοροαπαλλαγών της εκκλησίας, ενώ καλούσε σε φορολόγηση με ερώτηση Παπαδημούλη στη Βουλή, μετά την κίνηση Μόντι στην Ιταλία να φορολογήσει την ακίνητη περιουσία της ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας). Σήμερα, ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις δικαιολογούνται «φορολογούμενοι δύο ταχυτήτων»;

Σε καμία περίπτωση! Το φορολογικό σύστημα που προτείνουμε προβλέπει αφορολόγητο ετήσιο εισόδημα 12.000 ευρώ για όλους και μια πραγματικά προοδευτική φορολόγηση ανάλογα με τη φοροδοτική ικανότητα του καθένα.

6. Τι απαντά ο ΣΥΡΙΖΑ στον πολίτη που μπορεί να πει «αν ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση δεν συγκρούστηκε με την Εκκλησία, γιατί ως κυβέρνηση να συγκρουστεί, για παράδειγμα, και με τους εφοπλιστές για να άρει τη φοροασυλία τους;»

Είμαστε υπέρ του διαχωρισμού κράτους και εκκλησίας. Προσωπικά σέβομαι εξίσου τους πιστούς κάθε δόγματος. Δεν κατανοώ όμως γιατί θα έπρεπε να υπάρξει σύγκρουση (και όχι διάλογος και συνεννόηση) με την (όποια) εκκλησία, χωρίς αυτό να σημαίνει όμως, ότι θα υπαναχωρήσουμε σε βασικές αρχές μας. Εμείς θα συγκρουστούμε με τα συμφέροντα της ολιγαρχίας, η οποία χρησιμοποιεί την κρίση ως ευκαιρία για να ισχυροποιείται και να πλουτίζει σε βάρος της κοινωνικής πλειοψηφίας.

7. Ο Γάλλος οικονομολόγος Τομά Πικετί, που έχει εμβαθύνει στη μελέτη των ανισοτήτων και είναι ο άνθρωπος πίσω από το σύνθημα του Occupy WallStreet, «είμαστε το 99%», σε άρθρο στον Guardian (24 Οκτωβρίου 2013) γραμμένο από κοινού με τον Εμανουέλ Σαέζ, προτείνει φόρο μέχρι και 80% για τον ανώτερο 1% των εισοδημάτων, επισημαίνοντας ότι επί Θάτσερ και Ρέιγκαν τόσο υψηλός φόρος κατέστη αδιανόητος και ότι «η δουλειά των οικονομολόγων πρέπει να είναι να τον θέσουν ξανά υπό εξέταση». Συμφωνείτε;

Στα χρόνια της κρίσης οι κοινωνικές ανισότητες διευρύνθηκαν δραματικά. «Η πείνα φέρνει χρήμα», όπως λέει χαρακτηριστικά ο λαός. Συμφωνώ επομένως ότι το φορολογικό σύστημα πρέπει να λειτουργήσει αναδιανεμητικά υπέρ της κοινωνικής πλειοψηφίας.

8. Στην πρόσφατη ομιλία του στο οικονομικό φόρουμ του Ιδρύματος Αμπροσέτι, ο Αλέξης Τσίπρας αναφερόμενος στην απόφαση του επικεφαλής της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι για μείωση του βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ από το 0, 15 στο 0, 05%, τη χαρακτήρισε «εκτός του μέχρι τώρα ακλόνητου δόγματος» όσον αφορά στην ευρωπαϊκή νομισματική πολιτική. Ωστόσο, αναλυτές υποστηρίζουν ότι κερδισμένες από τη μείωση του βασικού επιτοκίου βγαίνουν οι τράπεζες, καθώς πληρώνουν ακόμη φθηνότερα τη ρευστότητα που αντλούν από την ΕΚΤ (αφού επιβαρύνονται με τόκους με βάση το βασικό επιτόκιο του ευρώ). Ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ Γιούργκεν Σταρκ δήλωνε ότι «τα μηδενικά επιτόκια δεν θα οδηγήσουν στην αύξηση του δανεισμού (προς την πραγματική οικονομία) ούτε κατά ένα ευρώ» (8 Σεπτ. 2014). Έκανε πράγματι βήμα η ΕΚΤ «εκτός ακλόνητου δόγματος»;

Η ΕΚΤ αλλά και η ΕΕ συνολικά κάνουν διαρκώς βήματα πέραν του αρχικού «ακλόνητου δόγματος» που είχαν νομοθετήσει. Σας θυμίζω π.χ. την κατάργηση στην πράξη, μετά το ξέσπασμα της κρίσης, της λεγόμενης «ρήτρας μη διάσωσης» (οποιασδήποτε χώρας από ευρωπαϊκούς θεσμούς). Όλα αυτά είναι σημαντικά διότι δείχνουν τις αντιφάσεις του νεοφιλελεύθερου «ακλόνητου δόγματος». Δεν συνιστούν εντούτοις αποστασιοποίηση από τα συμφέροντα της ολιγαρχίας. Η διάλυση των εργασιακών σχέσεων και του κοινωνικού κράτους αποτελεί τον κοινό τόπο όλων των ευρωπαϊκών ελίτ και κυβερνήσεων. Όπως εύστοχα σημείωσε πρόσφατα (7/7/14) ο δημοσιογράφος του Reuters Hugo Dixon, στα βασικά ζητήματα της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής Μέρκελ και Ρέντσι ταυτίζονται: «Υπάρχει μία νέα λέξη που σηματοδοτεί αυτό που θα μπορούσε να είναι η αναδυόμενη νέα σύγκλιση στην καρδιά της Ευρώπης: Μερκέντσι».

9. Ο κ. Δραγασάκης ανακοίνωσε πρόσφατα τα πρώτα μέτρα που θα πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ αν γίνει κυβέρνηση, μεταξύ των οποίων είναι και η δημιουργία 200.000-300.000 θέσεων εργασίας – δέσμευση που επανέλαβε και ο κ. Τσίπρας στη ΔΕΘ. Ο πρωθυπουργός «πλειοδοτούσε» με 770.000 θέσεις εργασίας. Ο διευθυντής του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ και υποψήφιος ευρωβουλευτής με τον ΣΥΡΙΖΑ κ. Σάββας Ρομπόλης από τη ΔΕΘ θα χαρακτήριζε εφικτό τον στόχο των 770.000 θέσεων μόνο υπό την προϋπόθεση ότι η ετήσια αύξηση του ΑΕΠ θα είναι γύρω στο 8%. Άρα, για να επιτευχθεί και ο αντίστοιχος στόχος του ΣΥΡΙΖΑ, δεν χρειάζεται ανάλογη ετήσια αύξηση του ΑΕΠ; Πώς θα επιτύχει ο ΣΥΡΙΖΑ κάτι τέτοιο;

Δείτε την ανάλυση που παρουσίασε ο Αλέξης Τσίπρας. Στο δικό μας συγκεκριμένο πρόγραμμα προτεραιότητα έχει η απασχόληση σε σταθερές και νόμιμα αμειβόμενες θέσεις εργασίας. Από την απασχόληση αυτή θα προκύψουν αναγκαστικά συγκεκριμένες επενδύσεις και θα παραχθούν εισοδήματα και ζήτηση προϊόντων του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα. Μιλάμε για μια ανάπτυξη που πηγάζει από ένα σχέδιο απασχόλησης και όχι για απασχόληση που θα προκύψει αν και όποτε γίνουν ιδιωτικές επενδύσεις.

10. Σύμφωνα με παλαιότερα ψηφισμένη τροπολογία, όλα τα χρήματα από τις ιδιωτικοποιήσεις θα πάνε στους δανειστές. («Στο άρθρο 1 του Ν. 3049/22002 προστίθεται παράγραφος 3 ως εξής: ‘Τα έσοδα από την αποκρατικοποίηση και αξιοποίηση επιχειρήσεων και των λοιπών περιουσιακών στοιχείων των προηγούμενων παραγράφων και του άρθρου 48 του Ν. 3871/2010 (Α’Ι41) προορίζονται αποκλειστικά για τη μείωση του δημόσιου χρέους»). Ο κ. Τσίπρας στη Συνέντευξη Τύπου μετά τη ΔΕΘ αναφέρθηκε κυρίως στην προσπάθεια να μην ξεπουληθεί το νερό και η ΔΕΗ.Στοχεύετε να επανακρατικοποιήσετε και άλλα περιουσιακά στοιχεία της χώρας που έχουν ή θα έχουν ιδιωτικοποιηθεί; Αν ναι, ποια (μερικά παραδείγματα) και πώς;

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι απλώς εναντίον της ιδιωτικοποίησης των επιχειρήσεων που παράγουν δημόσια αγαθά, αλλά δηλώνει ότι θα αποκαταστήσει τον δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο στις επιχειρήσεις αυτές και μάλιστα ότι θα τις αναδιαρθρώσει προς μια κατεύθυνση εντελώς αντίθετη από το νεοφιλελευθερισμό. Από εκεί και πέρα θα εξετάσουμε τη νομιμότητα όλων των συμβάσεων παραχώρησης δημόσιου πλούτου στις οποίες προέβησαν οι μνημονιακές κυβερνήσεις.

11. Ο Αλέξης Τσίπρας δήλωνε πρόσφατα σε συνέντευξή του στο CNBC ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα διαπραγματευτεί σκληρά και από την αρχή το χρέος χωρίς τις συνταγές της «καταστρόικα». Μόλις λίγες ημέρες μετά, ο Δημήτρης Παπαδημούλης σε ερώτηση που έθετε στην Κομισιόν σε σχέση με την αναθεώρηση των εκτιμήσεων της Κομισιόν και του ΔΝΤ για την πορεία του ελληνικού χρέους σε σχέση με τις αρχικές προβλέψεις του Μνημονίου και με την οποία ζητούσε από την Επιτροπή να τοποθετηθεί για τη βιωσιμότητά του, έπαιρνε τη σαφή και ηχηρή απάντηση από τον προσωρινό τότε Επίτροπο Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων Γ. Κατάινεν ότι ΚΑΜΙΑ συζήτηση μεταξύ ελληνικής κυβέρνησης και δανειστών δεν πρόκειται να ξεκινήσει εάν προηγουμένως δεν επιτευχθεί η «πλήρης ικανοποίηση όλων των προϋποθέσεων που περιέχονται στο πρόγραμμα», δηλαδή στο Μνημόνιο. Τι θα κάνετε αν εμμείνουν σε αυτή τη στάση με τον ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση;

Καταρχάς υπενθυμίζω ότι οι δανειστές πάγωσαν τη χρηματοδότηση και στην προηγούμενη κυβέρνηση για διάστημα έξι μηνών περίπου. Όπως είδατε δεν χρεοκόπησε ατάκτως η χώρα παρά τις προεκλογικές απειλές. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι αντιμετώπισης μιας καθυστέρησης της χρηματοδότησης. Η καθυστέρηση χρηματοδότησης πρακτικά σημαίνει και καθυστέρηση από πλευράς μας της πληρωμής τοκοχρεολυσίων. Πέραν τούτου, δεν συμφέρει τους δανειστές να χρεοκοπήσει το ελληνικό Δημόσιο και να χάσουν όλα τα λεφτά που περιμένουν να λάβουν. Θα αναγκαστούν να καθίσουν στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης, όχι με τους φίλους τους αυτή τη φορά αλλά με τους εκπροσώπους της κοινωνικής πλειοψηφίας, και να διαπραγματευτούν τη δυνατότητά τους να πληρωθούν ένα μέρος των χρημάτων τους, τόσο ώστε να μπορεί ταυτόχρονα η ελληνική κοινωνία να ξεπεράσει την κρίση χωρίς να πρέπει να εξαθλιωθεί, αλλά αντίθετα να αναπτυχθεί.

12. Το ΔΝΤ εξέφραζε πρόσφατα σε έκθεσή του (8 Σεπτεμβρίου) την ανησυχία του για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Σύμφωνα με το πιο καλό σενάριο του ΔΝΤ, το ελληνικό χρέος αναμένεται να φτάσει φέτος στο 174% του ΑΕΠ πριν αρχίσει να υποχωρεί για να τείνει στο 124% του ΑΕΠ το 2020 και στο 117% του ΑΕΠ το 2022. Έστω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρνει να φορολογήσει τον μεγάλο πλούτο χωρίς φυγή επενδυτών και να αυξήσει τα έσοδα του κράτους. Πόσο αποτελεσματικό μπορεί να είναι ένα τέτοιο μέτρο αν δεν γίνει ταυτόχρονος λογιστικός έλεγχος και διαγραφή του επαχθούς χρέους (δηλ. αν τα έσοδα από τη φορολογία διοχετεύονται στην αποπληρωμή του επαχθούς χρέους, το οποίο, ως επαχθές, οφείλεται στους πλούσιους);

Το ουσιαστικό ζήτημα είναι αν το χρέος είναι βιώσιμο. Το κατά πόσο το χρέος είναι επαχθές υπόκειται σε νομική ερμηνεία και χρονοβόρες διαδικασίες. Αντίθετα η βιωσιμότητα του χρέους είναι ποσοτικά ελέγξιμη και είναι απόλυτα σίγουρο ότι το χρέος δεν είναι βιώσιμο. Άρα η διαγραφή μεγάλου μέρους του είναι αναγκαία. Ο λόγος, άλλωστε, που αναφερόμαστε στο παράδειγμα της Γερμανίας το 1953, όταν διαγράφηκε το μεγαλύτερο μέρος του δημόσιου χρέους της, είναι ακριβώς αυτός. Η διαγραφή πάνω από 60% του γερμανικού χρέους έγινε με βάση το κριτήριο της βιωσιμότητας, δεν χρησιμοποιήθηκε κανένα άλλο επιχείρημα. Όλα αυτά δεν σημαίνουν όμως ότι η Ελλάδα, αν απαιτηθεί, δεν θα εγείρει ζήτημα επαχθούς χρέους, ειδικά τώρα που έχει στη φαρέτρα της γνωμοδοτήσεις επιτροπών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σύμφωνα με τις οποίες ο δανεισμός έγινε με προϋπόθεση πολιτικές που παραβιάζουν βασικές συνθήκες της Ε.Ε. Η τρόικα δεν αποτελεί ευρωπαϊκό θεσμό, μάλιστα η λειτουργία της παραβιάζει το «ευρωπαϊκό κεκτημένο». Με κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ η τρόικα θα πάψει να υπάρχει.

13. Ο Νόαμ Τσόμσκι λέει ότι ένας έξυπνος τρόπος για να κρατάς τους ανθρώπους παθητικούς και υπάκουους είναι να περιορίζεις το πλαίσιο της αποδεκτής γνώμης/άποψης, αλλά να επιτρέπεις να διεξάγεται ένας πολύ έντονος διάλογος εντός αυτού του πλαισίου. Ο ΣΥΡΙΖΑ κατηγορείται ότι πλέον αποφεύγει να ξεφύγει από το πλαίσιο αυτό, για παράδειγμα μιλώντας όλο και πιο σπάνια για επαχθές χρέος και για χρέος που από ιδιωτικό έχει γίνει δημόσιο, και περιοριζόμενος να απαντά πώς θα το αποπληρώσει στο μεγαλύτερο μέρος του και να διαπιστώνει ότι «δεν είναι δυνατόν να επιστρέψουμε στην εποχή των μεγάλων ελλειμμάτων» (Αλέξης Τσίπρας στη Λέσχη Αμπροσέτι). Τι απαντάτε;

Τα δημόσια ελλείμματα αποτέλεσαν έναν τρόπο εύκολου πλουτισμού της ολιγαρχίας. Προέκυπταν από τη φοροασυλία της, από τη διαρκή μείωση της συμβολής της στο δημόσιο ταμείο, που μείωνε δραματικά τα δημόσια έσοδα. Σε αυτή την κατάσταση δεν θα επιστρέψουμε. Η ολιγαρχία και οι κάτοχοι του πλούτου θα κληθούν επιτέλους να πληρώσουν ό, τι τους αναλογεί. Όσο για τη νομική έννοια του «επαχθούς χρέους», σας απάντησα ήδη.

14. Σε συνέντευξή του, ο Έρικ Χόμπσμπάουμ είχε πει ότι «το μεγαλύτερο γαλλικό επίτευγμα των τελευταίων δεκαετιών ήταν ο Αστερίξ… Ο Αστερίξ σημαίνει την επιστροφή σ’ ένα απομονωμένο κέλτικο χωριό, που αντιστέκεται στον υπόλοιπο κόσμο, ένα χωριό που χάνει, αλλά μπορεί και επιβιώνει». Σε μια Ευρώπη που έχει απαχθεί, όχι από τον Δία, αλλά από το «ζόμπι» του νεοφιλελευθερισμού, είναι εφικτό, με διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, η Ελλάδα να γίνει ένα «γαλατικό χωριό» που θα αψηφήσει τα κελεύσματα του απαγωγέα μιας ολόκληρης ηπείρου;

Καμιά χώρα δεν μπορεί να γίνει «γαλατικό χωριό». Διότι αν φύγουμε από τον κόσμο των κόμικ, οι κοινωνίες δεν αποτελούν συμπαγείς κοινότητες συναγωνιστών με «εξωτερικούς εχθρούς». Διασχίζονται από αντιτιθέμενα κοινωνικά συμφέροντα, που αντιπαραθέτουν την ολιγαρχία στην κοινωνική πλειοψηφία. Οι πολιτικές των μνημονίων εξασφαλίζουν τα συμφέροντα της ολιγαρχίας, συγκεντρώνουν ισχύ, εισόδημα και περιουσία σε λίγα χέρια, διευρύνουν τις κοινωνικές ανισότητες, με δυο λόγια είναι άδικες πολιτικές. Ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται για να προωθήσει τα συμφέροντα της κοινωνικής πλειοψηφίας. Οι προτάσεις του αντικειμενικά τον φέρνουν δίπλα στους αγώνες των άλλων λαών της Ευρώπης για αξιοπρέπεια, κοινωνική δικαιοσύνη, αναδιανομή πλούτου, εισοδήματος και εξουσίας υπέρ των πολλών. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να αποτελέσει απαρχή ενός μετασχηματισμού ολόκληρης της Ευρώπης σε κοινωνική και δημοκρατική κατεύθυνση. Για αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει μέλος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς. Στο διεθνισμό των ολιγαρχιών πρέπει να αντιτάξουμε το διεθνισμό των λαϊκών τάξεων.

15. Πώς σχολιάζετε το γεγονός ότι η συγκυβέρνηση, μετά το αναλυτικό πρόγραμμα που εξήγγειλε ο Αλέξης Τσίπρας από τη ΔΕΘ, αντέδρασε σφοδρα με κατηγορίες για παροχολογία ενώ το ΥΠΟΙΚ τοποθετεί το κόστος του πολύ πάνω από 13 (ή ακόμα και 17) δισεκατομμύρια.

Δεν με εκπλήσσουν οι αντιδράσεις αυτές. Όσο απομονώνεται η κυβέρνηση από το λαό, τόσο πιο σπασμωδικά αντιδρά. Η κινδυνολογία της προδίδει απλώς τον πανικό της.